बेनी, बाढीले तटबन्ध बगाएपछि म्याग्दीको सदरमुकाम बेनी सहित चार वटा मुख्य बजार कटानको उच्च जोखिममा परेका छन् ।
कालीगण्डकीमा आएको बाढीले बेनीको कालीपुल, संगमचोक, अन्नपूर्ण गाउँपालिकाको भुरुङ्ग–तातोपानी, म्याग्दी नदीको बाढीले मालिका गाउँपालिकाको केन्द्र दरवाङ्ग बजार र बेनी नगरपालिका–४ तातोपानीको मसारमा कटान गर्न थालेको छ ।
बेनी नगरपालिका–८ संगमचोकको पछाडी र कालीपुल बसपार्क क्षेत्रमा मंगलबार राती कालीगण्डकीले तटबन्ध बगाएर कटान गरेको हो । दुई ठाउँमा करिब ३० मिटर तटबन्ध बगाएर बजारतर्फ कटान गर्न थालेको क्याम्पसचोक टोल सुधार समितिका अध्यक्ष ठाकुर शर्माले बताए ।
‘तटबन्ध भत्काएर बजारतर्फ कटान सुरु गरेको छ,’ उनले भने ‘तत्काल नियन्त्रण नगरे बर्खामा बेनी बजारमा थप क्षति हुन्छ ।’ रुपाताल एकिकृत बिकास संरक्षण परियोजना मार्फत बेनी बजार संरक्षणका लागि कालीगण्डकी र म्याग्दी नदी किनारमा पक्कि तथा ग्यावियन पर्खाल निर्माण गर्दै आएको छ ।
तटबन्ध भत्किएपछि कालीगण्डकीको भंगालो बजारतर्फ सोझिएर कटान गर्न थालेको हो । बेनी नगरपालिकाको वडा न. ७ र ७ मा पर्ने बेनी बजारमा एक हजार भन्दा बढी घरधरीको बसोबास छ । ३० भन्दा बढी सरकारी कार्यालयका भवन छन् ।
गत शनिबार कुरीलाखर्क, महारानी थान देखि बेनी–अर्थुङ्गे सडकबाट आएको बाढी पसेर मंगलाघाटमा रहेको बन डिभिजन, भू–संरक्षण र कृषि ज्ञान केन्द्रको आवास क्षेत्रका ७ वटा भवनसँगै नर्सरीमा क्षति पु¥याएको थियो ।
जामुनाखर्कको पाखोबाट आएको बाढीले बेनीको अस्पताल चोक र कालीपुल बसपार्कमा क्षति पु¥याएको छ । क्याम्पसचोकमा आएको बाढी देबेन्द्र पौडेलको ग्यारेजभित्र बसेर क्षति गरेको छ । कालीपुलका ब्यापारी रुद्र सुबेदीले बाढी तर्काउदाँ तर्काउदै रातभरी जाग्राम बसेको बताए । बसपार्कको सडक र पार्किङ क्षेत्रमा बाढी थुप्रिएको छ । नगरपालिकाले ब्याकुहोलोडर परिचालन गरेर बाढी तर्काउने काम गरिरहेको छ ।
केही दिनदेखिको निरन्तरतको बर्षातपछि कालीगण्डकी, म्याग्दी र राहुघाट लगायत म्याग्दीका मुख्य र सहायक नदीहरुमा बाढीको सतहले खतराको तह नाघेको जिल्ला प्रशासन कार्यालयले जनाएको छ । माथिल्लो क्षेत्रमा गएको पहिरो मिसिने मुख्य नदीहरुमा बाढीको आयटन बढेर तटीय क्षेत्रमा कटानको जोखिम बढाएको प्रमुख जिल्ला अधिकारी गणेशबहादुर अधिकारीले बताए ।
‘कटान, बाढी र पहिरोले सदरमुकाम बेनीसँग ग्रामिण बस्तीका साथै प्रदेश राजधानी पोखरासँग सिधा यातायात सम्पर्क बिच्छेद भएको छ,’ उनले भने ‘स्थानीय तह र प्रहरीले जोखिमयुक्त ठाउँका मानिसहरुलाई सुरक्षित ठाउँमा सार्ने प्रयास भइरहेको छ ।’ प्रजिअ अधिकारीका अनुसार पहिरोमा घाइते भएका अन्नपूर्ण गाउँपालिकाका २ जनाको बेनी अस्पतालमा उपचार भइरहेको छ ।
कालीगण्डकीमा आएको बाढीले तटबन्ध र पक्कि पर्खाल नाघेर बस्ती तर्फ कटान गर्न थालेपछि अन्नपूर्ण गाउँपालिका–२ भुरुङ्ग तातोपानीमा प्रहरी चौकी सहित करिब २० घर जोखिममा परेका छन् ।
भुरुङ्ग–तातोपानीको नागढुङ्गा क्षेत्रमा बेनी–जोमसोम–कोरला सडक आयोजनाद्धारा नदी किनारमा निर्माणाधिन पक्कि पर्खालमा बाढीले क्षति पु¥याएको छ । मालिका गाउँपालिकाको केन्द्र दरबाङ बजारमा एक वटा घर र जनप्रिय माविको दुई कोठे भवन म्याग्दी नदीमा आएको बाढीले कटान गरेर बगाएको वडा अध्यक्ष सन्तोष सुबेदीले बताए ।
तोलावाङमा पनि एक वटा घर बगाएको उनले बताए । ‘गाउँपालिकाले बिनियोजन गरेको. असी लाखको ठेक्का मार्फत नदी नियन्त्रणको काम सुरु गर्न ढिलाई हुँदा दरबाङमा कटान भएको हो,’ उनले भने ‘उच्च जोखिममा रहेका तल्लो दरबाङ बजारका ६ घरलाई सुरक्षित ठाउँमा सारिएको छ ।’
म्याग्दी नदीले तटबन्ध भत्काएर बस्तितर्फ कटान गर्न थालेपछि बेनी नगरपालिका–४ को मसारका १४ घरका मासिन तथा सामानलाई सुरक्षित ठाउँमा सारिएको छ । पहिरोको जोखिममा रहेका धवलागिरी–२ खोरियाका १३ घर परिवारलाई बिद्यालय र सामुदायिक भवनमा सारिएको गाउँपालिकाका अध्यक्ष थमसरा पुनले बताइन् ।
अन्नपूर्ण गाउँपालिका–५ घोस्केखोरमा ७, स्वातमा ३ र पाउद्धारमा २ घरमा क्षति पुगेको वडा सचिव कुलप्रसाद आचार्यले जानकारी दिए । एक वटा गोठ पहिरोले पुरिएको छ । ‘पहिरोले क्षति पु¥याएका र जोखिममा परेका घरका मानिस, गाइबस्तु र सामानलाई सुरक्षित ठाउँमा सारिएको छ,’ उनले भने ‘सँयौ रोपनी खेतियोग्य जमिनमा क्षति पुगेको छ ।’
घोस्केघोरका रेशबहादुर पाइजा, कृष्ण फगामी, नौमति बुद्धुजा, नरे तिलिजा, दलमति पुर्जा, जितबहादुर पुर्जा, टिकाबहादुर पुर्जा र ज्ञानबहादुर पाइजाको घरमा क्षति पुगेर बिस्थापित भएका छन् । घरभित्र पहिरो पस्ने, आगन भत्किने, गोठ पुरिएको स्थानीय शिक्षक खेम पुनले बताए ।
जिल्ला प्रहरी कार्यालयका अनुसार पहिरोका कारण बेनी नगरपालिका–२ बगरफाँटमा ९ र वडा नम्बर ९ सल्लेरीमा ४ घरपरिवार बिस्थापित भएका छन् । यसैगरी बेनी नगरपालिका–४ डाडाखेतमा तीन परिवार बिस्थापित भएका छन् ।
बेनी नगरपालिका–१ रत्नेचौर र मंगला गाउँपालिका–२ तल्लो डडुवामा एक÷एक वटा घर भत्किएका छन् । बेनीको ६ नम्बर वडाको डम्मरामा दुई र अर्थुङ्गेमा एक घर, रघुगंगाको ४ नम्बर वडा दग्नाममा ३ घरलाई सुरक्षित ठाउँमा सारिएको छ ।
म्याग्दीमा गत वर्षको बर्खामा बाढी पहिरोबाट ३१ जनाको मृत्यु र ४ जना बेपत्ता भएका थिए । २४७ वटा घर पूर्ण रुपमा भत्किएका र पहिरोले बगाएको थियो । ८१ वटा बस्तिका सात सय बढी घर पहिरोको जोखिममा छन् । गत बर्षको पहिरोले क्षति पु¥याएको निजी आवास र सार्वजनिक पूर्बाधारको पुननिर्माण नसकिदै सुरु भएको बर्षातले थप क्षति गर्न थालेको हो ।
