बेनी, । म्याग्दीको बेनी नगरपालिका–२ मा रहेको ऐतिहाँसिक धार्मिक स्थल ज्यामरुककोट क्षेत्र विकास तथा मन्दिर व्यवस्थापन समितिको नेतृत्व चयन हुन नसक्दा नियमित पुजा सञ्चालन, ब्यवस्थापन र मन्दिरका लागि प्राप्त भएको योजना कार्यान्वयनमा समस्या भएको छ ।
गत फागुन ७ गते भएको अधिवेशनमा अध्यक्ष बाहेकका पदाधीकारी र सदस्यहरु सर्वसम्मत चयन भएका थिए । अध्यक्षमा दावी गरेका पूर्णबहादुर सुवेदी र टिकाबहादुर कार्की बीच सहमति जुट्न नसक्दा ऐतिहाँसिक स्थल ज्यामरुककोटको संरक्षण, व्यवस्थापन र प्रर्वद्धनका लागि गठन भएको समितिको नेतृत्व चयनमा बिलम्ब भएको हो ।
समितिका निवर्तमान अध्यक्ष रामकृष्ण घिमिरेले अध्यक्ष चयन नहुँदा पुरातत्व विभागबाट प्राप्त भएको रु. पाँच लाख बजेटको योजना कार्यान्वयन, नियमित पुजा र चैतेदशैको समयमा गरिने पुजाआजाको तयारी प्रभावित भएको बताउनुभयो ।
“अधिवेशन सुरु भएको करिब एक महिनासम्म पनि नेतृत्व चयन हुन नसक्दा ज्यामरुककोट अस्तब्यस्त भएको छ,” उहाँले भन्नुभयो “निर्वाचन समितिले नेतृत्व चयनमा ध्यान नदिदाँ ढिलाई भएको हो ।”
निर्वाचन समितिका संयोजक मिनबहादुर कार्कीले कार्यव्यस्तताले गर्दा अध्यक्ष चयन गर्न नपाएको र यसै हप्ताभित्र नेतृत्व चयन गरिने प्रतिक्रीया दिनुभयो । कार्कीले आफ्ना सहोदर भाई टिकाबहादुरलाई अध्यक्ष बनाउने चाहना राख्नुभएको तर अधिवेशनका दिन कार्कीको पक्षमा वातावरण नभएपछि संयोजक कार्कीले नेतृत्व चयन प्रक्रीया रोकेको आरोप स्थानीयबासीहरुले लगाएका छन् ।
यसैगरी दुई वर्षअघि गण्डकी प्रदेश सरकारको रु. पाँच लाख बजेटबाट गणेश मन्दिर निर्माणका क्रममा भएको हिसाब अझै सार्वजनिक भएको छैन् । हरिप्रसाद शर्माको नेतृत्वमा गठन भएको उपभोक्ता समितिले नेपाली सेनाको टोलीले एक महिनासम्म काम गरेका तर हिसाब नदेखाएपछि बिवाद भएको बेनी नगरपालिका–२ का निवर्तमान वडा अध्यक्ष हिराबहादुर थापाले बताउनुभयो ।
“अघिल्लो वर्ष रु. १० लाखको काम गरेको उपभोक्ता समितिले रु. ६५ हजार बचाएर मन्दिरलाई सहयोग गरेको थियो,” उहाँले भन्नुभयो “शर्माले सेनाले गरेको कामको हिसाब लुकाएर उल्टै ऋण देखाएपछि शंका सिर्जना भएको छ ।”
उपभोक्ता समितिका अध्यक्ष शर्माले सेनाका जवानहरुले मन्दिरको जग बनाउने क्रममा माटो खन्न एक महिना श्रम गरेको भन्दा बढी खाना र बस्न खर्च भएको प्रतिक्रिया दिनुभयो । “सेनाको टोलीले गरेको काम भन्दा बढी उनिहरुलाई खान बस्नमा धेरै खर्च भयो, मेरो व्यक्तिगत रु. १२ हजार खर्च भएपनि दावी गरेको छैन,” शर्माले भन्नुभयो “धार्मिक काममा व्यस्त भएकाले त्यतीबेला केही ढिलाई भएको हो । हिराबहादुर थापाले राजनीतिक पूर्वाग्रह साध्न बिवाद निकाल्नुभएको हो ।”
पन्ध्रौँ शताव्दीको प्रारम्भसँगै थापाहरुले राज्य गर्न थालेपछि अस्तित्वमा आएको ज्यामरुककोटमा बाइसे चौबिसे राज्यका पालामा थापा र मल्ल राजाको दरवार थियो । करीव पाँच रोपनी क्षेत्रफलमा रहेको यस स्थानमा थापा र मल्ल राजाहरुको ताम्रपत्रमा अङ्कित अभिलेख, तोप, खुँडा, तरबारलगायतका हातहतियार, प्राचीन शिला र ईंट्टा, खजाना लुकाउने ठाउँ र पानीका लागि बनाइएको राजकुवा छन् ।
ज्यामरुककोट वि.सं. १९५२ मा नेपाललाई ३५ जिल्लामा विभाजन गर्दा कायम गरिएको बागलुङ जिल्लाको इलाका अन्र्तगत एक थुम थियो । समुन्द्रि सतहदेखि एक हजार छ सय ८४ मिटर उचाईमा रहेको ज्यामरुककोटको पृष्ठभूमिमा धौलागिरि र अन्नपूूर्ण हिमाल देखिन्छ ।
बेनी, नागबेली परेर बगेको कालीगण्डकी, म्याग्दी नदी, म्याग्दी, बागलुङ र पर्वतका पहाडी भूगोल तथा बस्तिहरुको दृष्य अवलोकन गर्न सकिन्छ । बडादशै र चैते दशैको समयमा बिशेष पुजाआजा हुने ज्यामरुककोटमा दैनिक नित्य पुजा हुने गर्छ ।
