बेनी, ः म्याग्दीको धवलागिरी गाउँपालिका–१ गुर्जाको जनकल्याण माविकी प्रअ न्याउली छन्त्याल यसअघि काम विशेषले पालिकाको केन्द्र मुना आउँदा पुरै दिन पैदलयात्रा गर्नुहुन्थ्यो ।
पालिकाको केन्द्रमा आएर काम सकेर फर्कदा कम्तीमा तीन दिन लाग्दथ्यो । धवलागिरीका प्रअहरुको बिहिबार भएको नियमित बैठकमा सहभागी हुन भने छन्त्याल घरबाट हिडेको चार घण्टामै मुना पुग्नुभयो ।
“लुलाङ–गुर्जा सडक अन्तर्गत देउरालीसम्म गाडी चल्न थालेपछि पुरै दिनको यात्राअवधी चार घण्टामा छोटिएको छ,” उहाँले भन्नुभयो “दैनिक उपभोग्य, निर्माण सामग्री ढुवानी, बिरामीलाई समयमै अस्पताल पु¥याउन सहज भएको छ ।”
भौगोलिक रुपमा विकट र दुर्गम क्षेत्रमा अवस्थित गुर्जाबासीको यात्राअवधी छोटिएको छ । अल्पसंख्यक छन्त्याल र दलित समुदायको बसोबास रहेको गुर्जा म्याग्दीको छ वटा स्थानीय तहका ४५ मध्य सडक यातायातको सुविधा नपुगेको एक मात्र वडा हो ।
लत्रवाङसम्म सडक पुगेपनि हिउँ थुप्रिएकाले तीन हजार तीन सय मिटर उचाईको देउराली धुरीसम्म जिप, ट्याक्टर, मोटरसाईकल चल्न थालेका छन् । हिउँ पग्लीएपछि देउराली देखि लत्रवाङ सम्मको करिब थप पाँच किलोमिटर सडकमा पनि सवारी साधन सञ्चालन गर्न सकिन्छ ।
लुलाङ देखि देउराली सम्म पुग्न उकालोमा तीन देखि चार घण्टा हिड्नुपर्ने यात्राअवधी सडक निर्माण भएपछि ३० मिनेटमा छोटिएको देउरालीका बासिन्दा मोदीमान श्रीर्पालीले बताउनुभयो । “गुर्जाका मानिस बिरामी भएर अस्पताल पु¥याउन डोकामा बोकेर ल्याउथे,” उहाँले भन्नुभयो “समयमै अस्पताल पुग्न नसकेर कतिले बाटोमै ज्यान गुमाएका छन् ।”
गुर्जासम्म सडक नपुगेपनि बिच बाटोसम्म गाडी चल्न थालेपछि गुर्जाबासीको आधा भन्दा बढी बाटो पैदलयात्रा गर्नुपर्ने बाटो छोटिएको श्रीपालीले बताउनुभयो । गुर्जासम्म सडक पु¥याउन थप करिब १० किलोमिटर मार्ग निर्माण गर्नुपर्छ ।
गत वर्ष भएको ठेक्का सम्झौता मार्फत लुलाङ देखि देउराली हुदै लत्रवाङ नजिकसम्म नौ दशमलब पाँच किलोमिटर मार्ग खुलेको धवलागिरी गाउँपालिकाका उपाध्यक्ष रेशम पुनमगरले बताउनुभयो ।
“गत आर्थिक वर्षमा संघीय, गण्डकी प्रदेश सरकार र धवलागिरी गाउँपालिकाले रु. दुई÷दुई करोडका दरले बजेट बिनियोजन गरेको लुलाङ–गुर्जा सडक योजनाका लागि रारा तेन्जिन कन्ट्रक्सनले रु. तीन करोड ८० लाखमा ठेक्का सम्झौता गरेको थियो,” उहाँले भन्नुभयो “गाउँपालिकाले कार्यान्वयन गरेको तीनै तहका बजेटको उक्त योजनाको काम हालै सकिएको हो ।”
योजना मार्फत सडकको मार्ग खोल्नुका साथै विभिन्न ठाउँमा ग्यावीयन, मेसिनरी र पलम पर्खाल पनि निर्माण भएको छ । यसअघि गाउँपालिकाको केन्द्र मुना हुदै वडा नम्बर –२ लुलाङ सम्म सडक पुगिसकेको थियो ।
आर्थिक वर्ष २०७९÷०८० मा गाउँपालिका र गण्डकी प्रदेश सरकारको लगानीमा लमसुङ देखि लुलाङ हुदै चार किलोमिटर चार सय मिटर सडकको मार्ग निर्माण भएको थियो । धवलागिरीका प्राविधिक शाखाका प्रमुख लोकेन्द्र रावलका अनुसार मुना देखि लत्रवाङ सम्मको सडकको दुरी २५ किलोमिटर छ ।
लत्रवाङ देखि गुर्जातर्फ सडक निर्माणका लागि संघीय सरकार र गाउँपालिकाको साझेदारीमा बिनियोजन भएको रु. ७० लाख बजेट भएको योजना ठेक्का सम्झौताको प्रक्रियामा रहेको रावलले बताउनुभयो ।
प्रदेश सरकारले बिनियोजन गरेको रु. ५० लाखको बजेटबाट पूर्वाधार विकास कार्यायलले लुलाङ देखि देउराली खण्डमा स्तरोन्नतिको काम शुरु भएको छ । संघीय सरकारले सडक डिभिजन कार्यालय बागलुङ मार्फत बिनियोजन गरेको रु. एक करोड बजेट मार्फत बाङखोलामा पर्खाल, ग्रेड सुधार र महतलाको भिरमा ढलानको काम शुरु भएको छ ।
अर्को शिर्षकमा बिनियोजन भएको रु. एक करोड बजेटको योजना मार्फत लमसुङ–स्थानीय पूर्वाधार विकास आयोजना पोखराबाट ठेक्का आव्हान भएको छ । गुर्जा जोड्ने सडकमा पर्ने लमसुङ स्थित दरखोलामा प्रदेश सरकारले २५ मिटर लामो मोटरेबल पुल निर्माणका लागि ठेक्का सम्झौता गरेको छ ।
एउटै बस्ती एकै वडामा समेटिएको दुई ६५ घरधुरी रहेको गुर्जाको जनसंख्या एक हजार पाँच सय पाँच जना छ । खानी उत्खनन्का लागि आएका छन्त्याल र दलित समुदायले गुर्जामा बस्ती बसाएका इतिहाँस छ ।
सडकको पहुँच नहुँदा खच्चड, घोडा र भरिया मार्फत खाद्यान्न तथा निर्माण सामग्री ढुवानी गर्दा खर्च महँगो लाग्ने गरेको छ । बिरामीलाई अस्पताल पु¥याउन हेलिकप्टर चार्टर गर्नुपर्छ । सडक यातायातको सुविधा भएपछि गुर्जाका बासिन्दालाई सहज हुनुका साथै आन्तरिक पर्यटकको आगमन पनि बढ्ने अपेक्षा गरिएको छ ।
